19.4.2025
Mruganie to na pierwszy rzut oka niepozorny ruch, ale ma kluczowe znaczenie dla zdrowia oczu. Zapewnia równomierne rozprowadzenie filmu łzowego, chroni rogówkę i spojówkę oraz pomaga odprowadzać łzy do dróg łzowych. Choć mrugamy automatycznie, w niektórych sytuacjach częstotliwość mrugania może się zmniejszyć – co nie jest korzystne dla wzroku.
Mrugamy nawet cztery razy na sekundę – ale nie zawsze
„Fizjologicznie mruganie powtarza się co trzy do sześciu sekund. Gruczoły łzowe wytwarzają przy tym około jednego mililitra łez dziennie” – wyjaśnia Pavel Stodůlka, szef sieci klinik okulistycznych Gemini. Film łzowy pełni wiele funkcji – stanowi pierwszą optyczną barierę oka, obmywa jego powierzchnię, chroni ją i ma także działanie antybakteryjne.
Ciekawostką jest fakt, że kobiety mrugają częściej niż mężczyźni. Zmiany hormonalne, takie jak stosowanie hormonalnej antykoncepcji, mogą wpływać na stabilność filmu łzowego i powodować częstsze mruganie.
Komputer i stres obniżają częstotliwość mrugania
Podczas pracy przy komputerze, w stanie koncentracji lub stresu mrugamy naturalnie rzadziej – nawet pięć razy mniej niż zwykle. „Powierzchnia oka wtedy cierpi, ponieważ nie dochodzi do wystarczającego nawilżenia łzami. Dlatego trzeba świadomie i regularnie mrugać” – zaleca Stodůlka.
Starzenie i choroby obniżają ruchomość powiek
Z wiekiem zmniejsza się produkcja łez, a także aktywność mięśni twarzy. Może to wpłynąć również na działanie mięśni odpowiedzialnych za mruganie. „Na częstotliwość mrugania mogą wpływać także niektóre zaburzenia neurologiczne, jak choroba Parkinsona, które wiążą się z rzadszym mruganiem” – dodaje lekarka Anna Varsami z kliniki Gemini.
Mruganie może być również zaburzone na skutek urazów lub wad wrodzonych – na przykład w przypadkach, gdy dziecko rodzi się bez powiek. Jeśli powieka zostanie utracona w wyniku wypadku, konieczna jest ochrona powierzchni oka poprzez jej nawilżanie lub zabieg chirurgiczny.
Mrugania można się nauczyć
Dobrą wiadomością jest to, że można wyćwiczyć prawidłowe mruganie – co docenią zwłaszcza osoby z zespołem suchego oka, pacjenci neurologiczni lub osoby spędzające długie godziny przed ekranem.
„Świadomie mrugaj częściej, zwłaszcza podczas pracy przy komputerze. Co 30 minut zamknij oczy na dwie do trzech sekund, a następnie powoli mrugnij kilka razy. Regularnie patrz także na przedmiot oddalony o co najmniej sześć metrów i świadomie mrugaj powoli. Pomaga też delikatny masaż zamkniętych powiek przez 30 sekund, dwa do trzech razy dziennie” – podsumowuje Pavel Stodůlka.
